Samodzielność przedszkolaka warto przeanalizować przez samym rozpoczęciem uczęszczania do placówki. Moment rozpoczęcia przedszkola jest przełomowy i ważny dla każdego Malucha. Często zastanawiamy się co 2,5-3 latek powinien umieć i w jakich czynnościach ma być samodzielny. Tą samodzielność obserwujemy w trzech sferach:
👉 praktycznej – zdolności samoobsługi (ubieranie się, czynności higieniczne) oraz proste zadania porządkowe
👉 umysłowej – umiejętne rozwiązywanie problemów, logiczne myślenie podczas zabawy
👉 społecznej – komunikacja z rówieśnikami i opiekunami, współżycie i funkcjonowanie w grupie.
Musimy pamiętać, że nabycie wielu umiejętności będzie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania dziecka w środowisku przedszkolnym. A samodzielność daje dziecku ogromne poczucie własnej wartości.
Dlatego w samodzielności ważne są:
✅ samodzielne jedzenie – przedszkolaki powinny umieć używać widelca i łyżki, ale standardem jest brudzenie się, czy rozlewanie. Najważniejsze, żebyśmy nie wywierali presji w czasie domowych posiłków, nie pospieszali, ale również nie karmili dziecka,
✅ ubieranie się – to połączenie umiejętności samoobsługowych z ogólną sprawnością (łączy motorykę małą, duża, koordynację ręką-oko, koncentrację oraz koordynację obu rąk). Nauczmy dziecko odpowiedniej kolejności etapów ubierania się, bądźmy wsparciem, motywujmy, bo przecież trening czyni mistrza
✅ czynności higieniczne – każda czynność higieniczna to sekwencja pewnych ruchów, które musimy trenować z dzieckiem
✅ umiejętne posługiwanie się kredkami, farbami – malowanie i rysowanie to przede wszystkim odpowiednio rozwinięta motyla mała oraz grafomotoryka. Organizuj domowe zabawy z wykorzystaniem ciastoliny, malowanie palcami oraz inne zabawy sensoryczne, tak żeby usprawnić pracę paluszków.
W każdej grupie przedszkolnej dzieci różnią się od siebie rozwojem. Trudności w osiąganiu samodzielności w pewnych sferach mogą wynikać z:
➡️ dyspraksji – problemów z planowaniem ruchu
➡️ zaburzeń integracji sensorycznej
➡️ zaburzeń rozwoju
➡️ wyręczania przez rodziców.
Jeśli masz jakieś wątpliwości co do rozwoju swojego dziecka to skonsultuj się z pedagogiem przedszkolnym, psychologiem lub terapeutą SI.
Musisz być świadoma, jak dane zaburzenie wpływa na rozwój samodzielności u dziecka i jakie cele wyznaczać, żeby były możliwe do zrealizowania. Nauka powinna przebiegać małymi krokami z pełnym poszanowaniem godności dziecka i uwzględnianiem jego obecnych możliwości.
Wykonując możliwie najwięcej czynności za pomocą rączek dziecka zza jego pleców, maluch ma możliwość zautomatyzowania kolejnych czynności danej umiejętności. Pamiętaj o wspieraniu dziecka w całej sekwencji elementów składających się na daną umiejętność, a nie tylko jej fragmentu. Nasze wsparcie powinno być stopniowo wycofywane, by dziecko nie uzależniało się od pomocy osoby dorosłej. Dajmy możliwość samodzielnego wykonania czynności przez dziecko, nawet jeśli rozciąga się w czasie i jest niestaranna. Oceniajmy zaangażowanie i starania dziecka, a nie efekt końcowy.
Na rozwój umiejętności samoobsługowych i ogólnej samodzielności przedszkolaka wpływa integracja sensoryczna oraz zabawy z zakresu terapii ręki. Bawcie się w domowym zaciszu panelami sensorycznymi, wyklejajcie je ciastoliną, wypełnianie kołowymi ziarnami. Taka zabaw zdecydowanie poprawia motorykę małą i manualność, a co za tym idzie rozwija samodzielność Twojego dziecka.